Wrocław – część 1 – historia i zabytki

Wrocław, stolica Dolnego Śląska, jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych miast w Polsce. Zarówno położenie geograficzne, architektura jak i kultura miasta tworzą je niezwykłym i atrakcyjnym pod wieloma względami.   

Położony u podnóża Sudetów, na terenie Niziny Śląskiej w tak zwanej „Pradolinie Wrocławskiej” nad rzeką Odrą, poprzecinany jej licznymi dopływami i kanałami, jest wyjątkowym miastem 12 wysp i 101 mostów i 33 kładek. Jest to najwięcej w Polsce i plasuje się w pierwszej dziesiątce miast Europejskich. Z tego względu Wrocław niejednokrotnie nazywany jest „Wenecją Północy” lub „polską Wenecją”. Niegdyś był bardzo ważnym węzłem komunikacyjnym, na jego terenie krzyżowały się dwie drogi handlowe – szlak bursztynowy oraz Via Regia.

Historia

Pierwsze wzmianki, jakie pojawiają się na temat Wrocławia, pochodzą z 1000 roku i związane są z założeniem biskupstwa. Ale uważa się, że Słowianie osiedlali się na terenie jedna z dzielnic Wrocławia – Ostrowa Tumskiego – już około 150 lat wcześniej. Najstarsze odkryte ślady osadnictwa pochodzą z X wieku. Wtedy nad Odrą powstał drewniany gród, który z czasem się rozrósł. W XI i XII wieku na Ostrowie pojawiły się pierwsze kamienne i murowane budowle. Jeszcze w XIII wieku ówcześni piastowscy władcy Wrocławia rozbudowali zamek. Monumentalna budowla stała w rejonie dzisiejszej ulicy św. Marcina. Ich pozostałością jest gotycki kościół św. Marcina – pełnił on funkcję zamkowej kaplicy.

100 lat później na lewym brzegu Odry powstała nowa rezydencja książęca. Zamek stracił wówczas na znaczeniu, a na przełomie XV i XVI wieku został rozebrany. Ostrów już wtedy podlegał władzom kościelnym. Był azylem dla tych, którzy dopuścili się przestępstwa w świeckiej części miasta. W czasie II wojny zabytkowy Ostrów Tumski został niemal doszczętnie zniszczony.

Architektura i zabytki

Architektura Wrocławia tworzy wspaniały układ urbanistyczny. Oprócz ogólnie uznanych za zabytkowe obiektów, Wrocław skrywa w sobie całe mnóstwo niewielkich budynków, domów, budowli i kamienic, które przyciągają uwagę turystów. W każdej części Wrocławia spotkać można coś niesamowitego, co potrafi olśnić i zachwycić oko nawet najbardziej wymagającego turysty.

W mieście do dziś znajduje się mnóstwo budowli, które zachowane zostały w stanie oryginalnym, bądź też które udało się odrestaurować.

Ostrów Tumski

Czasy wczesnego średniowiecza przypomina Ostrów Tumski, na którym zachował się w doskonałym stanie jeden z najpiękniejszych w Europie zespołów architektury sakralnej.

Jednym z nich jest odbudowana po wojennych zniszczeniach gotycka katedra świętego Jana Chrzciciela z okresu XIII-XIV wieku ze zjawiskowym srebrnym ołtarzem ufundowanym przez arcybiskupa Andreasa Jerian. Również w tej dzielnicy znajduje się najstarsza świątynia – kościół Świętego Idziego zbudowany w stylu romańskim w XIII wieku. Jest to kościół jednonawowy, z niezwykle ciekawym elementem architektonicznym – tęczowym łukiem prezbiterium. Na Ostrowie Tumskim znajduje się także gotycki dwukondygnacyjny ceglany kościół halowy Świętego Krzyża i Świętego Bartłomieja wzniesiony w 1288 roku przez Henryka IV Prawego. W jego pobliżu znajduje się pomnik Nepomucena – ponad 9 metrowa barokowa figura, przedstawiająca postać świętego Jana Nepomucena w otoczeniu czterech półpostaci anielskich atlantów, które podtrzymują bryłę, na której znajduje się święty. Znajduje się tu również Muzeum Archdiecezjalne, które od ponad 100 lat gromadzi zabytki sztuki sakralnej, w tym słynną Księgę henrykowską z XIII–XIV wieku z pierwszym zdaniem zapisanym w języku polskim.

Uliczki i zaułki Ostrowa Tumskiego oświetla ponad 100 latarni gazowych. Codziennie rozpala je i gasi ubrany w charakterystyczny strój: cylinder i czarną pelerynę latarnik, którego można spotkać tuż przed zapadnięciem zmroku i o świcie.

Ze względu na klimatyczne oświetlenie, zabytkowe budowle i atrakcyjne położenie blisko centrum Wrocławia Ostrów Tumski jest doskonałym miejscem na wieczorny spacer.

Rynek

W centrum placu znajdują się Sukiennice i gmach ratusza z 66-metrową wieżą, unikatowy w skali Europy zabytek architektury gotyckiej i renesansowej. Rynek z czterech stron otaczają piękne mieszczańskie kamienice.

Kamiennice

Te niezwykle urokliwe budynki zbudowane przy brukowej kostce pochodzą z różnych okresów. Po wschodniej stronie za najciekawsze uznaje się pochodzący z 1528 roku Dom Pod Złotą Koroną oraz pochodzący z pierwszej połowy XVIII Dom Pod Złotym Psem. Po zachodniej stronie na największą uwagę zasługują pochodzący z XVI wieku Dom Pod Gryfami, pochodząca z XVIII wieku kamienica Pod Złotym Orłem oraz wzniesiona w XVI wieku kamienica Pod Błękitnym Słońcem.

Ratusz

Zaliczany do najwspanialszych budowli gotyckich w Europie Środkowej ratusz zachował się do czasów obecnych w najlepszym stanie. Przed wschodnią fasadą stoi wierna kopia średniowiecznego pręgierza, przed zachodnią – pomnik poety Aleksandra Fredry.  Obecnie w ratuszu znajduje się Muzeum Sztuki Mieszczańskiej a także odbywa się tam wiele ważnych uroczystości. W podziemnej części ratusza znajduje się słynna Piwnica Świdnicka, która jest najstarszym lokalem o charakterze gastronomicznym nie tylko na terenie miasta, ale i całej Europy.

Aula Leopoldyńska

Mieszcząca się w osiemnastowiecznym gmachu Uniwersytetu Aula Leopoldyńska to jedno z największych wnętrz barokowych w Polsce, jakie zachowało się do naszych czasów.

Mostek Pokutnic

Kładka na wysokości 45 m łącząca wieże kościoła św. Marii Magdaleny. Z mostku  widać fragment rynku, wieżę ratusza i kościoła św. Elżbiety, Ostrów Tumski, kominy ciepłowni i most Rędziński. To jeden z najciekawszych punktów widokowych we Wrocławiu.

Panorama Racławicka 

Obraz autorstwa zespołu malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka jest unikatowym przedstawieniem bitwy pod Racławicami z 4 kwietnia 1794 r. Powstała we Lwowie z okazji 100. rocznicy insurekcji kościuszkowskiej. Dzieło o wymiarach 15 x 114 m jest umieszczone w specjalnie zbudowanej rotundzie. Dzięki wykorzystaniu zabiegów malarskich (specjalna perspektywa) i technicznych (oświetlenie, sztuczny teren, zaciemnione, kręte podejście), uzyskano się złudzenie wielowymiarowości obrazu.

Hala Stulecia

Jedno z najważniejszych dzieł w architekturze światowej XX wieku, zaprojektowanae przez wybitnego architekta Maxa Berga. Powstała w 1913 r. z okazji międzynarodowej wystawy w 100-lecie bitwy pod Lipskiem. W 2006 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Pawilon Czterech Kopuł

Do kompleksu Hali Stulecia należy także Pawilon Czterech Kopuł. Zaprojektowany przez Hansa Poelziga, wybudowany został w latach 1912-1913. Dawniej mieścił wrocławską Wytwórnię Filmów Fabularnych, obecnie w zmodernizowanym budynku prezentowana jest jedna z najciekawszych i najbogatszych w kraju kolekcji polskiej sztuki współczesnej, należąca do Muzeum Narodowego. Przy samej Hali Stulecia otoczonej pergolą tryska, jedna z największych w Europie, fontanna multimedialna.

Krasnale

A wszystkiemu przyglądają się wrocławskie krasnale. Historie krasnali poznacie w kolejnych postach – zapraszamy.