Strach przed podróżowaniem. Część 1

Większości z nas podróż kojarzy się z relaksem i radością. Zostawiamy za sobą problemy, poznajemy nowe miejsca, wspinamy się po górach, pływamy i jeździmy na rowerach, spacerujemy z rodziną czy przyjaciółmi. Ale nie wszyscy uważają podróżowanie za coś przyjemnego. Są ludzie, którzy panicznie boją się wyjazdów. Już sama myśl o podróży wywołuje w nich lęk. Nasila się on z każdym dniem i nie pomaga nawet świadomość, że w podróży towarzyszyć Wam będą bliskie osoby.     

Hodofobia

Termin hodofobia wywodzi się z greki: powstał on z połączenia słowa hodo (rozumianego jako „droga” lub „podróż”) ze słowem phobos (tłumaczonego jako „strach”). Hodofobią w związku z tym nazywa się lęk przed podróżowaniem. Problem zaliczany jest do szerokiej grupy zaburzeń lękowych, którymi są fobie specyficzne.

Przyczyny hodofobii

Do dziś nie udało się jednoznacznie ustalić, co stanowi przyczynę występowania tego problemu. Ogólnie uważa się, że lęk przed podróżowaniem jest uwarunkowany wieloczynnikowo. Pewien wpływ na występowanie u pacjentów hodofobii mogą mieć geny – zauważalne bowiem jest to, że te osoby, w których rodzinach ktoś cierpiał na hodofobię lub jakąś inną fobię specyficzną, mają zwiększone ryzyko tego, że podobny problem pojawi się i u nich. Za inne potencjalne przyczyny hodofobii uznaje się różne ciężkie zdarzenia, które mogą występować w ludzkim życiu. W przypadku omawianej fobii specyficznej, przyczyną do jej powstania były przede wszystkim różne nieprzyjemne wydarzenia, które powiązane są właśnie z podróżami – doświadczenie turbulencji w trakcie lotu samolotem, kradzież bagażu po przylocie do obcego kraju czy pobicie w trakcie urlopu. Istnieje również pogląd, że różnym fobiom specyficznym – w tym również i hodofobii – sprzyjać może doświadczanie zdarzeń ogólnie uznawanych za traumatyczne, takich jak np. wypadek samochodowy.

Jak objawia się lęk przed podróżą?

Objawy hodofobii u człowieka obarczonego tym zaburzeniem pojawiają się nie tylko wtedy, kiedy osoba ta miałaby wyruszyć w podróż, ale i na samą tylko myśl o ewentualnym opuszczeniu domu. W przypadku tego właśnie problemu dominującym problemem jest lęk powiązany ściśle z podróżami. Możliwe jest to, że taki człowiek będzie doświadczał nawet napadów paniki, w trakcie których będzie odczuwał przyspieszenie czynności serca, wzmożenie potliwości, trudności z mówieniem, przyspieszony oddech, drżenie rąk, uczucie kołatania serca.                          

Jak radzić sobie z lękiem przed podróżą?

Podstawowym lękiem, który skutecznie odstrasza wiele osób przed podróżą, jest aerofobia, czyli strach przed lotem samolotem. Ale areofobia lub awiofobia jak mówią niektórzy to tylko jedna z wielu przyczyn naszego strachu przed podróżowaniem. Wyjeżdżając ze swojego kraju, obawiamy się bardzo wielu rzeczy takich, jak: zagubienia się w nieznanym terenie, poczucia osamotnienia czy zwykłego rozczarowania celem wakacji oraz niemożliwością skrócenia urlopu i szybkiego powrotu do domu. Jedną z najbardziej dokuczliwych fobii, jest strach przed porozumiewaniem się w innym kraju. Ten lęk to nie tyle nieumiejętność posługiwania się językiem, ile strach przed popełnieniem błędów. Można go pokonać, wystarczy pojechać za granicę i zobaczyć, że inni też nie radzą sobie z obcymi językami. W czasach globalizacji i internetu barierę językową coraz łatwiej pokonać. Istnieje przecież cała grupa słówek zrozumiałych w każdym języku (toilet, tv, restaurant itd.), które bardzo pomagają w komunikowaniu się. Nie można też obawiać się gestykulacji, w krajach basenu Morza Śródziemnego to naturalny element rozmowy. Warto też zwracać uwagę na informacje na przystankach autobusowych czy w kartach dań. Z pewnością znajdą się tam powtarzające się słowa, które same wpadają w ucho. Może się okazać, że w połączeniu z podstawowym angielskim bez problemu znajdziemy drogę czy zamówimy pokój w hotelu. Oprócz tego są przecież jeszcze komunikatory z wbudowanymi słownikami, w wypadku jakichkolwiek problemów wystarczy wpisać szukane słowo i kontynuować rozmowę.

Zanim wyruszycie w podróż powiedcie o swoich obawach bliskim, szczególnie dotyczy to towarzystwa w podróży. Pamiętajcie, że to przede wszystkim od osób, z którymi spędzicie urlop, zależy czy będzie on udany. Jeśli nie lubicie lub obawiacie się latać samolotem, a to jedyny możliwy środek transportu, kupcie odpowiednio wcześniej bilet lotniczy i unikajcie męczących przesiadek. Przyjedźcie na lotnisko odpowiednio wcześniej, pozwoli się to wam oswoić ze specyfiką takiego podróżowania. Już na pokładzie powiedzcie obsłudze o swoich lękach, w razie potrzeby zastosujcie ćwiczenia relaksacyjne i weźcie ze sobą leki poprawiające samopoczucie. Pamiętajcie – transport lotniczy jest 261 razy bezpieczniejszy od samochodowego. W czasie podróży zajmijcie się rozmową z współtowarzyszami oraz poczytajcie o miejscu do którego własnie się wybieracie. Korzystajcie ze stron internetowych, które pomagają znaleźć odpowiedni hotel. Nie wstydźcie się gestykulacji i śmiało korzystajcie z komunikatorów.

Jeśli jednak lęk przed podróżą wręcz was paraliżuje najlepszym rozwiązaniem zanim wybierzecie się w podróż, będzie  podjęcie psychoterapii indywidualnej, lub grupowej. Tu osoba obciążona tym rodzajem lęku będzie mogła podzielić się swoimi emocjami , wysłuchać, jak z problemami radzą sobie inni ludzie.

Jakie mogą być konsekwencje lęku przed podróżami?

Wydawać by się mogło, że hodofobia to błahy problem – w końcu bez podróżowania też da się żyć. W praktyce jednak lęk przed podróżowaniem może w znaczący sposób utrudniać nam funkcjonowanie. Przede wszystkim może on być źródłem różnych konfliktów rodzinnych – w końcu wspólne wyjazdy wakacyjne i zdobywane podczas nich wspomnienia umacniają relacje. W sytuacji, gdy jeden z członków rodziny nie może się przemóc do wyjazdu, ostatecznie cała rodzina może nigdzie nie wyjeżdżać. Z drugiej strony osoba z hodofobią może czasem ulec naciskom swoich bliskich i udać się w podróż. Może to się skończyć  katastrofą, ponieważ przez doświadczane przez członka rodziny lęk i objawy  hodofobii takie wakacje mogą wcale nie być udane. Wspomnieć należy i o tym, że hodofobia może prowadzić do problemów w życiu zawodowym. Lęk przed podróżowaniem miewa różne nasilenie – u jednych ludzi wywołuje go tylko wizja podróży do obcego kraju, u innych zaś pojawia się on nawet, gdy mieliby oni udać się do położonego niedaleko miejsca zamieszkania, lecz jednak obcego miasta. W drugim z wymienionych przypadków człowiek z hodofobią może np. odmówić wykonania polecenia służbowego, które związane byłoby z udaniem się w obce miejsce – jakie zaś mogą być konsekwencje takiej odmowy, możemy sobie wyobrazić.

Na czym polega leczenie hodofobii?

Hodofobia z pewnością może więc wyjątkowo negatywnie wpływać na życie człowieka. Na szczęście istnieją metody leczenia tego problemu. Wśród nich największą rolę odgrywa terapia oraz leczenie farmakologiczne. W sytuacji, gdy pacjent doświadcza napadów wyjątkowo silnego lęku, krótkoterminowo zalecone mu mogą zostać benzodiazepiny.

Zdarza się, że pacjent z hodofobią, który uczęszcza już na terapię, postanawia w końcu podjąć próbę przełamania swoich lęków i decyduje się na podróż. Warto jednak do niej szczególnie dobrze się przygotować – może to zredukować ryzyko, że doświadczy podczas wyjazdu jakichś trudności. W tym celu warto: dokładnie zaplanować podróż: upewnić się, o której startuje samolot czy odjeżdża pociąg, w jaki sposób dostać się na miejsce nocowania czy potwierdzić rezerwację w hotelu, zadbać o jak najlepszy stan organizmu: wyspać się przed podróżą, pamiętać o spożywaniu odpowiednich ilości wody czy przygotować sobie jedzenie na podróż (zarówno niedostatek snu, jak i odwodnienie czy głód mogą zwiększać ryzyko, że u pacjenta pojawią się objawy hodofobii), podróżować z jakąś bliską, zaufaną osobą oraz unikać przed podróżą spożywania nadmiernych ilości alkoholu. Alkohol może tylko pogłębić reakcję lękową. Lepiej pić wodę niż kawę.