Stany Zjednoczone – Alaska. Część 1 – historia i fakty

Wczesna Alaska

Pierwsi ludzie przybyli na Alaskę około roku 13 000 pne. W tym czasie Alaska była częścią mostu lądowego, który rozciągał się na Syberię. Ludzie podążali za stadami zwierząt, na które polowali. Europejczycy przybyli na te tereny w XVIII wieku. W 1741 Duńczyk Vitus Bering poprowadził rosyjską wyprawę na Alaskę. Odkryli, że na Alasce jest wielkie bogactwo w postaci futer zwierzęcych. Niestety przynosili też choroby, na które tubylcy nie byli odporni. Brytyjczycy przybyli w 1778 roku, kiedy dopłynął tam kapitan Cook. (Nazwa Cook Inlet pochodzi od jego imienia). George Vancouver popłynął na Alaskę w 1794 roku.

W międzyczasie w 1772 roku Rosjanie założyli osadę na Unalasce a następnie w 1784 roku na wyspie Kodiak. Jednak w latach sześćdziesiątych XIX wieku Rosjanie stracili zainteresowanie Alaską. Nadmierne polowanie wyczerpało zapasy futer i trudno było zaopatrzyć bazy tak daleko. Postanowili więc spróbować sprzedać Alaskę Amerykanom. W 1867 roku sekretarz stanu USA William Henry Seward podpisał traktat kupna Alaski za 7,2 miliona dolarów – mniej niż 2 centy za akr. Jednak przekonanie Kongresu do ratyfikacji traktatu zajęło 6 miesięcy. Alaska została formalnie przekazana USA 18 października 1867.

Amerykańska Alaska

Nowy obszar był początkowo nazywany Departamentem Alaski. W 1884 roku zmieniono go na Distrykt Alaska. Tymczasem w 1878 roku na Alasce otwarto pierwszą fabrykę konserw. W 1880 roku w Juneau odkryto złoto. Następnie w 1896 roku odkryto złoto w Jukonie, ale najłatwiejszym sposobem na dotarcie do niego był dopłynięcie do Skagway na południowo-wschodniej Alasce. W 1899 roku w Nome w północno-zachodniej Alasce odkryto złoto. Kolejna gorączka złota rozpoczęła się w 1902 roku, kiedy odkryto złoto w pobliżu Fairbanks.

W ciągu jednej dekady populacja Alaski gwałtownie wzrosła. W 1890 r. wynosiła nieco ponad 32,000, ale w 1900 r. przekroczyła 63,000. W 1912 roku Alaska stała się terytorium. Anchorage zostało założone w 1915 roku, a Park Narodowy Denali został utworzony w 1917 roku. Alaska Railroad została ukończona w 1923 roku.

Kobiety na Alasce otrzymały prawo głosu w 1913 r. W 1937 r. Nell Scott została pierwszą kobietą, która zasiadła w prawie Alaski.

Szkoła Rolnicza i Szkoła Górnicza zostały otwarte w 1922 roku. W 1935 roku przekształciły się w Uniwersytet Alaski.

W czerwcu 1942 roku Japończycy zbombardowali holenderski port na Aleucach. Zajęli także wyspy Kiska i Attu. Amerykanie wylądowali na Attu 11 maja 1943 r. Do 30 maja odzyskali wyspę. Japończycy opuścili wyspę Kiska w sierpniu 1943 r. W czasie II wojny światowej na Alasce zbudowano bazy wojskowe, w wyniku czego niektóre alaskańskie miasta znacznie się rozrosły. Tymczasem Alaska Highway została zbudowana w 1942 roku.

Nowoczesna Alaska

W 1957 r. odkryto ropę na Alasce w rzece Swanson na półwyspie Kenai. Następnie 30 czerwca 1958 r. Senat przyjął ustawę o państwowości Alaski. W dniu 3 stycznia 1959 r. Alaska stała się 49. Stanem. Pierwszym gubernatorem Alaski był William A Egan. 9 lipca 1958 r. Trzęsienie ziemi na Alasce spowodowało tsunami wysokie na 524 stopy w Lituya Bay. Było to najwyższe tsunami, jakie kiedykolwiek zarejestrowano. Następnie, 27 marca 1964 r. (Wielki Piątek), Alaskę nawiedziło niszczycielskie trzęsienie ziemi, mierzace 9,2 w skali Richtera, co sprawiło, ze było to najpotężniejsze trzęsienie ziemi odnotowane w Ameryce Północnej. Zabiło 131 osób. Ale Alaska szybko się odrodziła. W 1968 roku odkryto ropę w zatoce Prudhoe na wybrzeżu Arktyki. Aby ropa mogła zostać wyeksploatowana, musiałaby zostać przetransportowana rurociągiem do Valdez, a żeby zbudować rurociąg, należałoby rozstrzygnąć spory z tubylcami o ziemię. Zostały one uregulowane ustawą Alaska Native Claims Settlement Act z 1971 roku. Rdzenni mieszkańcy zrzekli się swoich roszczeń w zamian za prawie 1 miliard dolarów i 44 miliony akrów. Rurociąg Transalaski został ukończony w 1977 roku. W rezultacie lata 80. były dla Alaski okresem prosperity. Jednak 24 marca 1989 tankowiec Exxon Valdez osiadł na mieliźnie, wylewając 11 milionów galonów ropy. Od tego czasu przemysł naftowy na Alasce stracił na znaczeniu. Obecnie turystyka jest głównym przemysłem na Alasce.

Alaska – fakty

Nazwa Alaska pochodzi od aleuckiego słowa „Aleyska” oznaczającego „wielką ziemię”.

Stolica: Juneau – położona w południowo-wschodnim regionie Alaski, liczy 33,277 mieszkańców

Skrót stanu / Kod pocztowy: Alaska / AK

Gubernator: Mike Dunleavy (Partia Republikańska)

Zorganizowany jako terytorium: 1912

Włączona do Stanów Zjednoczonych (numer): 3 stycznia 1959 (49)

Motto: Od północy do przyszłości

Pseudonim: Ostatnia Granica, Kraj Północnego Słońca

Największe miasta: Anchorage, 29,1826; Fairbanks, 31,535; Juneau, 33,277

Powierzchnia: 570641 mil kwadratowych (1.477.953 km2)

Parki stanowe: ponad 100 (3,5 miliona akrów)

Mieszkańcy: Alaskanie

Piękno i ekstremalna wytrzymałość Alaski znajdują odzwierciedlenie w symbolach stanu. Oto kilka z nich:

Stanowe zwierzę – łoś

Występujący na całej Alasce i ważący nawet 1600 funtów łoś jest największym członkiem rodziny jeleniowatych.

Oficjalny sport – wyscigi  psich zaprzęgów

Używane od wieków jako główny środek transportu na Alasce, psie zaprzęgi zyskały nowe zainteresowanie za pośrednictwem Iditarod.

Stanowy minerał – złoto

Chociaż złoto zostało odkryte po raz pierwszy w 1848 roku, gorączka złota Klondike z lat 90. XIX wieku sprowadziła tysiące ludzi na Alaskę i Jukon.

Stanowa ryba – łosoś królewski

Ważąc 25–50 funtów lub więcej, łosoś królewski przepłynie ponad 2000 mil rzecznych, aby odrodzić się w ciągu 60 dni, a wszystko to podczas pływania w górę rzeki.

Stanowy ptak – pardwa wierzbowa

Pardwa wierzbowa, wytrawny survivalowiec, ma pierzaste palce i zmienia kolor z brązowego latem na biały zimą, aby kamuflować się i ukryć przed drapieżnikami. Łatwo zrozumieć, dlaczego ten wytrwały ptak został wybrany na symbol stanu Alaski.

Stanowe drzewo – świerk Sitka

Świerk Sitka, występujący na wybrzeżach północnej Kalifornii przez południowo-wschodnią Alaskę, jest najwyższym świerkiem na świecie. Czy wyczuwacie juz motyw w wyborze symboli Alaski?

Symbole flagi – Wielki Wóz i Gwiazda Północna

Wielki Wóz, znany również jako Ursa Major, reprezentuje siłę. Gwiazda Północna, Polaris, reprezentuje północne położenie Alaski i znaczenie Polaris jako „wiecznie niezmiennej gwiazdy dla żeglarza, odkrywcy, myśliwego, traperki, poszukiwacza, leśnika i geodety”, zgodnie z opisem prawnym flagi.

Stanowy kwiat – Alpejska niezapominajka

Alpejska niezapominajka występuje na całej Alasce w skalistych, górzystych obszarach i jest jedną z nielicznych roślin, których kwiaty kwitną w prawdziwym niebieskim kolorze.

Stanowy pies – pies eskimoski (malamut)

Malamuty są wybitnymi postaciami w historii Alaski, sięgającej ponad 5000 lat wstecz do najwcześniejszych osadników na Alasce. Ta szybka, przyjazna rasa służyła jako środek transportu ludzi i towarów, towarzystwo i ochrona.

Najwyższy punkt  – Denali

Ten najbardziej charakterystyczny z symboli stanu Alaski jest najwyższym punktem w Ameryce Północnej, znajdującym się na 20 310 stóp.