March 24, 2022
Ukraine: A short history
Ukraine is in the east of Europe, and is bound by Russia to its northeast, east, and southeast, and the Black Sea in the south. In the southwest, west, and north, Ukraine shares borders, in the clockwise direction, with Moldova, Romania, Hungary, Slovakia, Poland, and Belarus. It is the second largest country in Europe, after Russia, with an area of 603,550 sq km, or about 6% of the continent. In July 2021, Ukraine’s population was estimated at 43.7 million. Of this, 77.8% was of Ukrainian ethnicity and 17.3% was Russian, and Ukrainian and Russian speakers made up 67.5% and 29.6% of the population respectively.
Early history
A millennium ago, what is Ukraine today lay at the heart of the Kyivan Rus’ (Rus’ land), a federation of the East Slavic, Baltic, and Finnic peoples of eastern and northern Europe, with its capital in Kyiv. Modern Ukraine, Russia, and Belarus all trace their cultural ancestry to the Kyivan Rus’. The Kyivan Rus’ reached its greatest size and power in the 10th and 11th centuries. In 988 AD, the Grand Prince of Kyiv, Vladimir (Volodymyr) the Great, made Christianity the state religion. The peak of the Kyivan Rus’ came under Yaroslav the Wise, who ruled from 1019-54. In the mid-13th century, the Kyivan Rus’, weakened by the decline of trade as the Byzantine Empire collapsed, fell apart under the onslaught of the Mongol Golden Horde, who sacked Kyiv in 1240. After the Mongol khanate disintegrated in the early 15th century, however, large parts of the former Kyivan Rus’ were incorporated into the multi-ethnic Grand Duchy of Lithuania. By the Union of Lublin, Poland, in 1569, the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania came together to form the Polish-Lithuanian Commonwealth, which was among Europe’s biggest countries at the time. The beginnings of the modern Ukrainian national identity can be traced back to about a century after this event.
Incorporation into Russia
In 1648, Cossacks under Hetman Bohdan Khmelnytsky rose in revolt against the Poles, took control of Kyiv, and founded the Ukrainian state of Cossack Hetmanate in the area that is today’s central Ukraine. After about a century, however, Empress Catherine the Great (1762-96) of Russia abolished the hetmanate, and absorbed the entire ethnic Ukrainian territory into the Russian Empire. The Tsarist policy of Russification led to the suppression of ethnic identities and languages, including that of the Ukrainians. Within the Russian Empire though, many Ukrainians rose to positions of prosperity and importance, and significant numbers migrated to settle in other parts of Russia. More than 3.5 million Ukrainians fought in World War I on the side of the Russian Empire, but a smaller number fought against the Tsar’s army with the Austro-Hungarians.
Ukraine as part of USSR
The war led to the end of both the Tsarist and Ottoman empires. As a mainly communist-led Ukrainian national movement emerged, several small Ukrainian states sprang up. Months after the Bolsheviks took power in the October Revolution of 1917, an independent Ukrainian People’s Republic was proclaimed, but a civil war continued between various claimants to power, including Ukrainian factions, anarchists, Tsarists, and Poland. In 1922, Ukraine became part of the Union of Soviet Socialist Republics (USSR).
After the Soviet collapse
In 1991, the USSR was dissolved. Demands for independence had been growing in Ukraine for a couple of years previously, and in 1990, over 300,000 Ukrainians created a human chain in support of freedom, and the so-called Granite Revolution of students sought to prevent the signing of a new agreement with the USSR. On August 24, 1991, after the failure of the coup to remove President Mikhail Gorbachev and restore the communists to power, the parliament of Ukraine adopted the country’s Act of Independence. Subsequently, Leonid Kravchuk, head of the parliament, was elected Ukraine’s first President. In December 1991, the leaders of Belarus, Russia, and Ukraine formally dissolved the Soviet Union and formed the Commonwealth of Independent States (CIS). However, Ukraine’s parliament, the Verkhovna Rada, never ratified the accession, so Ukraine was legally never a member of the CIS.
Modern history
Although final independence for Ukraine was achieved in 1991 with the dissolution of the USSR, democracy and prosperity remained elusive as the legacy of state control and endemic corruption stalled efforts at economic reform, privatization, and civil liberties. A peaceful mass protest “Orange Revolution” in the closing months of 2004 forced the authorities to overturn a rigged presidential election and to allow a new internationally monitored vote that swept into power a reformist slate under Viktor Yushchenko. Subsequent internal squabbles in the Yushchenko camp allowed his rival Viktor Yanukovych to stage a comeback in parliamentary elections and become prime minister in August of 2006. An early legislative election, brought on by a political crisis in the spring of 2007, saw Yuliya Tymoshenko, as head of an “Orange” coalition, installed as a new prime minister in December 2007. Viktor Yanukovych was elected president in a February 2010 run-off election that observers assessed as meeting most international standards. The following month, Ukraine’s parliament, the Rada, approved a vote of no-confidence prompting Yuliya Tymoshenko to resign from her post as prime minister. In October 2012, Ukraine held Rada elections, widely criticized by Western observers as flawed due to use of government resources to favor ruling party candidates, interference with media access, and harassment of opposition candidates. President Yanukovych’s backtracking on a trade and cooperation agreement with the EU in November 2013 – in favor of closer economic ties with Russia – led to a three-month protest occupation of Kiev’s central square. The government’s eventual use of force to break up the protest camp in February 2014 led to all out pitched battles, scores of deaths, international condemnation, and the president’s abrupt ouster. An interim government under Acting President Oleksandr Turchynov has called for new presidential elections on 25 May 2014.
The Maidan revolution and Crimea’s annexation
Just days before it is to be signed, Yanukovych announces that he will refuse to sign an association agreement with the European Union to bring Ukraine into a free trade agreement. He cites pressure from Russia as a reason for his decision. The announcement sparks huge protests across Ukraine — the largest since the Orange Revolution — calling for Yanukovych to resign. Protesters begin camping out in Kyiv’s Maidan, also known as Independence Square, and occupy government buildings, including Kyiv’s city hall and the justice ministry.
In late February, violence between police and protesters leaves more than 100 dead in the single bloodiest week in Ukraine’s post-Soviet history.
Ahead of a scheduled impeachment vote on Feb. 22, Yanukovych flees, eventually arriving in Russia. Ukraine’s parliament votes unanimously to remove Yanukovych and install an interim government, which announces it will sign the EU agreement and votes to free Tymoshenko from prison. The new government charges Yanukovych with mass murder of the Maidan protesters and issues a warrant for his arrest. Russia declares that the change in Ukraine’s government is an illegal coup. Almost immediately, armed men appear at checkpoints and facilities in the Crimean Peninsula. Putin at first denies they are Russian soldiers but later admits it.
With Russian troops in control of the peninsula, the Crimean parliament votes to secede from Ukraine and join Russia. A public referendum follows, with 97% of voters favoring secession, although the results are disputed. Putin finalizes the Russian annexation of Crimea in a March 18, 2014 announcement to Russia’s parliament. In response, the U.S. and allies in Europe impose sanctions on Russia. They have never recognized Russia’s annexation. It remains the only time that a European nation has used military force to seize the territory of another since World War II.
With some 40,000 Russian troops gathered on Ukraine’s eastern border, violence breaks out in the eastern Ukrainian region of Donbas — violence that continues to this day. Russian-supported separatist forces storm government buildings in two eastern regions, Donetsk and Luhansk. They declare independence from Ukraine as the Donetsk People’s Republic and Luhansk People’s Republic, though they remain internationally recognized as part of Ukraine. Russia denies that its troops are on Ukrainian soil, but Ukrainian officials insist otherwise.
The pro-West politician Petro Poroshenko, a former government minister and head of the Council of the National Bank of Ukraine, is elected Ukraine’s president in May 2014. He promotes reform, including measures to address corruption and lessen Ukraine’s dependence on Russia for energy and financial support.
Representatives from Russia, Ukraine, France and Germany meet in Belarus on September 5, 2014 to attempt to negotiate an end to the violence in the Donbas. They sign the first Minsk agreement, a deal between Ukraine and Russia to quiet the violence under a fragile cease-fire. The cease-fire soon breaks, and fighting continues into the new year.
Russia looms – 2015 – 2019
The Minsk group meets again in Belarus in February 2015 to find a more successful agreement to end the fighting in eastern Ukraine, resulting in the Minsk II agreement. It too has been unsuccessful at ending the violence. From 2014 through today, more than 14,000 people have been killed, tens of thousands wounded and more than a million displaced.
Together, the annexation of Crimea and the Russian-backed violence in the east have pushed Ukrainian public sentiment toward the West, strengthening interest in joining NATO and the EU.
As fighting in the Donbas continues thru 2017, Russia repeatedly strikes at Ukraine in a series of cyberattacks, including a 2016 attack on Kyiv’s power grid that causes a major blackout. In 2017, a large-scale assault affects key Ukrainian infrastructure, including the National Bank of Ukraine and the country’s electrical grid. (Cyberattacks from Russia have continued through the present; the latest major attack targeted government websites in January 2022.)
In April 2019, comedian and actor Volodymyr Zelenskyy is elected president in a landslide rebuke of Poroshenko and the status quo, which includes a stagnating economy and the conflict with Russia. During his campaign, Zelenskyy vowed to make peace with Russia and end the war in the Donbas. His early efforts to reach a solution to the violence are slowed by U.S. President Donald Trump, who briefly blocks U.S. military aid to Ukraine and suggests to Zelenskyy that he should instead work with Putin to resolve the crisis.
The crisis escalates – 2021
April
Russia sends about 100,000 troops to Ukraine’s borders, ostensibly for military exercises. Although few analysts believe an invasion is imminent, Zelenskyy urges NATO leadership to put Ukraine on a timeline for membership. Later that month, Russia says it will withdraw the troops, but tens of thousands remain.
August
Zelenskyy visits the White House to meet with President Biden. Biden emphasizes that the U.S. is committed to “Ukraine’s sovereignty and territorial integrity in the face of Russian aggression” but repeats that Ukraine has not yet met the conditions necessary to join NATO.
November
Russia renews its troop presence near the Ukraine-Russia border, alarming U.S. intelligence officials, who travel to Brussels to brief NATO allies on the situation.
Russia moves in – 2022
January
Leaders and diplomats from the U.S., Russia and European countries meet repeatedly to avert a crisis. In early January, Russian Deputy Foreign Minister Sergei Ryabkov tells U.S. officials that Russia has no plans to invade Ukraine.
The State Department orders the families of embassy staff to leave Ukraine on Jan. 23. NATO places forces on standby the next day, including the U.S. ordering 8,500 troops in the United States to be ready to deploy.
Representatives from the U.S. and NATO deliver their written responses to Putin’s demands on Jan. 26. In the responses, officials say they cannot bar Ukraine from joining NATO, but they signal a willingness to negotiate over smaller issues like arms control.
February
Diplomatic efforts pick up pace across Europe. French President Emmanuel Macron and German Chancellor Olaf Scholz travel between Moscow and Kyiv. Biden orders the movement of 1,000 U.S. troops from Germany to Romania and the deployment of 2,000 additional U.S. troops to Poland and Germany. Russia and Belarus begin joint military exercises on Feb. 10, with some 30,000 Russian troops stationed in the country along Ukraine’s northern border. Biden announces the deployment of another 2,000 troops from the U.S. to Poland. In mid-February, the fighting escalates between Russian-backed separatists and Ukrainian forces in the two eastern regions of Donetsk and Luhansk. Separatist leaders call for evacuations. “In our view, what is happening in Donbas today is, in fact, genocide,” says Putin on Feb. 15 — a false claim that Western officials say Putin is using to create a pretext for an invasion. Russia continues to build its troop presence on its border with Ukraine. Estimates range from 150,000 to 190,000 troops. U.S. officials, including Biden, increase the urgency of their warnings, saying that Russia has decided to invade.
On Feb. 21, Putin formally recognizes the independence of the Donetsk People’s Republic and the Luhansk People’s Republic — including territory claimed by separatists but controlled by the Ukrainian armed forces. He orders Russia’s military to deploy troops there under the guise of a “peacekeeping” mission. In response, Biden declares the move “the beginning of a Russian invasion.” Together, the U.S., the U.K. and the European Union enact a broad set of sanctions targeting Russian banks and oligarchs.
The war begins
On Feb. 24, Russian forces launch a devastating assault on Ukrainian territory — the largest such military operation in Europe since the end of World War II. Missiles rain down on Ukraine’s cities and columns of Russian troops from neighboring Belarus and from Russian-held Crimea reportedly begin streaming into the countryside. Ukrainian forces reportedly try to hold back the Russian advance on several fronts.
Ukraina: krótka historia
Ukraina leży na wschodzie Europy i jest graniczy z Rosją na północnym wschodzie, wschodzie i południowym wschodzie, a od południa z Morzem Czarnym. Na południowym zachodzie, zachodzie i północy Ukraina graniczy w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara z Mołdawią, Rumunią, Węgrami, Słowacją, Polską i Białorusią. Jest drugim co do wielkości krajem Europy, po Rosji, o powierzchni 603,550 km2, czyli zajmuje ok. 6% kontynentu. W lipcu 2021 r. ludność Ukrainy szacowano na 43,7 mln. Z tego 77,8% było pochodzenia ukraińskiego, 17,3% to Rosjanie, zaś osoby mówiące po ukraińsku i rosyjsku stanowiły odpowiednio 67,5% i 29,6% populacji.
Wczesna historia
Tysiąc lat temu to, co dziś jest Ukrainą, leżało w sercu Rusi Kijowskiej, federacji ludów wschodniosłowiańskich, bałtyckich i fińskich Europy wschodniej i północnej, ze stolicą w Kijowie. Współczesna Ukraina, Rosja i Białoruś wywodzą swoje kulturowe korzenie z Rusi Kijowskiej. Ruś Kijowska osiągnęła swój największy rozmiar i potęgę w X i XI wieku. W 988 r. wielki książę kijowski Włodzimierz Wielki uczynił chrześcijaństwo religią państwową. Szczyt Rusi Kijowskiej przypadał na czasy pod rządami Jarosława Mądrego w latach 1019-54. W połowie XIII wieku Ruś Kijowska, osłabiona upadkiem handlu wraz z upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego, rozpadła się pod naporem Złotej Ordy Mongołów, która złupiła Kijów w 1240 roku. Po rozpadzie chanatu mongolskiego na początku XV wieku duże części dawnej Rusi Kijowskiej zostały włączone do wieloetnicznego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na mocy unii lubelskiej w 1569 r. Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie połączyły się, tworząc Rzeczpospolitą Obojga Narodów, która należała wówczas do największych państw Europy. Początki współczesnej ukraińskiej tożsamości narodowej sięgają około wieku po tym wydarzeniu.
Włączenie do Rosji
W 1648 r. Kozacy pod wodzą hetmana Bohdana Chmielnickiego podnieśli bunt przeciwko Polakom, przejęli kontrolę nad Kijowem i założyli ukraińskie państwo hetmanatu kozackiego na obszarze dzisiejszej środkowej Ukrainy. Jednak po około stuleciu cesarzowa Katarzyna Wielka (1762-96) zniosła hetmanat i wchłonęła całe terytorium etnicznej Ukrainy do Imperium Rosyjskiego. Carska polityka rusyfikacji doprowadziła do tłumienia tożsamości etnicznych i języków, w tym Ukraińców. Jednak w Imperium Rosyjskim wielu Ukraińców doszło do pozycji dobrobytu i znaczenia, a znaczna ich liczba wyemigrowała, aby osiedlić się w innych częściach Rosji. Ponad 3,5 miliona Ukraińców walczyło w I wojnie światowej po stronie Imperium Rosyjskiego, ale mniejsza liczba walczyła przeciwko armii carskiej z Austro-Węgrami.
Ukraina w czasach ZSRR
Wojna doprowadziła do końca zarówno imperium carskiego, jak i osmańskiego. Gdy powstał głównie ukraiński ruch narodowy kierowany przez komunistów, powstało kilka małych państw ukraińskich. Miesiące po przejęciu władzy przez bolszewików w rewolucji październikowej 1917 r. proklamowano niepodległą Ukraińską Republikę Ludową, ale między różnymi pretendentami do władzy, w tym frakcjami ukraińskimi, anarchistami, carami i Polską, trwała wojna domowa. W 1922 roku Ukraina stała się częścią Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).
Po upadku Związku Radzieckiego
W 1991 roku ZSRR został rozwiązany. Od kilku lat na Ukrainie narastały żądania niepodległościowe, w 1990 r. ponad 300 tys. Ukraińców stworzyło ludzki łańcuch na rzecz wolności, a tzw. Granitowa Rewolucja studentów starała się zapobiec podpisaniu nowej umowy z ZSRR. 24 sierpnia 1991 r., po niepowodzeniu zamachu stanu, który miał na celu usunięcie prezydenta Michaiła Gorbaczowa i przywrócenie władzy komunistów, parlament Ukrainy przyjął Akt Niepodległości. Następnie przewodniczący parlamentu Leonid Krawczuk został wybrany pierwszym prezydentem Ukrainy. W grudniu 1991 roku przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy formalnie rozwiązali Związek Radziecki i utworzyli Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP). Jednak ukraiński parlament, Rada Najwyższa, nigdy nie ratyfikował akcesji, więc Ukraina legalnie nigdy nie była członkiem WNP.
Współczesna historia
Chociaż ostateczna niepodległość Ukrainy została osiągnięta w 1991 roku wraz z rozpadem ZSRR, demokracja i dobrobyt pozostały nieuchwytne, ponieważ dziedzictwo kontroli państwa i endemicznej korupcji zablokowały wysiłki na rzecz reform gospodarczych, prywatyzacji i swobód obywatelskich. Pokojowy masowy protest „Pomarańczowej Rewolucji” w ostatnich miesiącach 2004 r. zmusił władze do obalenia sfałszowanych wyborów prezydenckich i do zezwolenia na nowe, monitorowane na arenie międzynarodowej głosowanie, po którym władzę przejęło reformistyczne ugrupowanie pod rządami Wiktora Juszczenki. Późniejsze wewnętrzne spory w obozie Juszczenki pozwoliły jego rywalowi Wiktorowi Janukowyczowi powrócić do wyborów parlamentarnych i zostać premierem w sierpniu 2006 roku. W przedterminowych wyborach parlamentarnych, spowodowanych kryzysem politycznym wiosną 2007 roku, szefowa koalicji „pomarańczowych”, Julia Tymoszenko, została wybrana premierem w grudniu 2007 roku. W drugiej turze wyborów w lutym 2010 roku, które obserwatorzy ocenili jako spełniające większość międzynarodowych standardów, na prezydenta został wybrany Wiktor Janukowycz. W następnym miesiącu ukraiński parlament, Najwyzsza Rada, zatwierdziła wotum nieufności, co skłoniło Julię Tymoszenko do rezygnacji ze stanowiska premiera. W październiku 2012 r. na Ukrainie odbyły się wybory do Rady, szeroko krytykowane przez zachodnich obserwatorów jako wadliwe z powodu wykorzystywania zasobów rządowych do faworyzowania kandydatów partii rządzących, zakłócania dostępu do mediów i nękania kandydatów opozycji. Wycofanie się prezydenta Janukowycza z umowy o handlu i współpracy z UE w listopadzie 2013 r. – na rzecz bliższych więzi gospodarczych z Rosją – doprowadziło do trzymiesięcznej protestacyjnej okupacji centralnego placu Kijowa. Ostateczne użycie siły przez rząd w celu rozbicia obozu protestacyjnego w lutym 2014 r. doprowadziło do zaciekłych bitew, wielu zgonów, międzynarodowego potępienia i nagłego obalenia prezydenta. Tymczasowy rząd pod wodza pełniącego obowiązki prezydenta Ołeksandra Turczynowa wezwał do nowych wyborów prezydenckich w dniu 25 maja 2014 r.
Rewolucja na Majdanie i aneksja Krymu
Na kilka dni przed jej podpisaniem Janukowycz zapowiada, że odmówi podpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską w celu włączenia Ukrainy do umowy o wolnym handlu. Jako powód swojej decyzji podaje naciski ze strony Rosji. Ogłoszenie wywołuje ogromne protesty w całej Ukrainie – największe od czasów pomarańczowej rewolucji – wzywające Janukowycza do rezygnacji. Protestujący zaczynają koczować na kijowskim Majdanie, znanym również jako Plac Niepodległości, i okupują budynki rządowe, w tym kijowski ratusz i ministerstwo sprawiedliwości.
Pod koniec lutego, w jednym najkrwawszym tygodniu w postsowieckiej historii Ukrainy, przemoc między policją a protestującymi spowodowała śmierć ponad 100 osób.
Przed zaplanowanym 22 lutego głosowaniem w sprawie impeachmentu Janukowycz ucieka, by ostatecznie dotrzeć do Rosji. Ukraiński parlament jednogłośnie głosuje za usunięciem Janukowycza i utworzeniem rządu tymczasowego, który zapowiada podpisanie umowy z UE i głosuje za uwolnieniem Tymoszenko z więzienia. Nowy rząd oskarża Janukowycza o masowe morderstwo demonstrantów na Majdanie i wydaje nakaz jego aresztowania. Rosja deklaruje, że zmiana rządu na Ukrainie jest nielegalnym zamachem stanu. Niemal natychmiast na posterunkach i obiektach na Krymie pojawiają się uzbrojeni mężczyźni. Putin początkowo zaprzecza, że są żołnierzami rosyjskimi, ale później się do tego przyznaje.
Gdy wojska rosyjskie kontrolują półwysep, krymski parlament głosuje za oderwaniem się od Ukrainy i przyłączeniem się do Rosji. Następuje publiczne referendum, w którym 97% wyborców opowiada się za secesją, chociaż wyniki są kwestionowane. Putin finalizuje rosyjską aneksję Krymu w oświadczeniu skierowanym 18 marca 2014 r. do rosyjskiego parlamentu. W odpowiedzi USA i sojusznicy w Europie nakładają sankcje na Rosję. Nigdy nie uznali aneksji Rosji. To pierwszy raz, kiedy jeden naród europejski użył siły militarnej do zajęcia terytorium innego od czasów II wojny światowej.
Gdy około 40 000 rosyjskich żołnierzy zgromadziło się na wschodniej granicy Ukrainy, we wschodnioukraińskim regionie Donbasu wybucha przemoc, która trwa do dziś. Wspierane przez Rosję siły separatystyczne szturmują budynki rządowe w dwóch wschodnich regionach, Doniecku i Ługańsku. Deklarują niezależność od Ukrainy jako Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa, choć pozostają uznani na arenie międzynarodowej jako część Ukrainy. Rosja zaprzecza, jakoby jej wojska znajdowały się na ziemi ukraińskiej, ale ukraińscy urzędnicy twierdzą, że jest inaczej.
Prozachodni polityk Petro Poroszenko, były minister w rządzie i szef Rady Narodowego Banku Ukrainy, został wybrany na prezydenta Ukrainy w maju 2014 roku. Promuje reformy, w tym działania mające na celu rozwiązanie problemu korupcji, zmniejszenie zależności energetycznej Ukrainy od Rosji i wsparcie finansowe.
Przedstawiciele Rosji, Ukrainy, Francji i Niemiec spotykają się w Białorusi 5 września 2014 roku, aby podjąć próbę wynegocjowania zakończenia przemocy w Donbasie. Podpisują pierwsze porozumienie z Mińska, pomiędzy Ukrainą a Rosją, aby uspokoić przemoc w ramach kruchego zawieszenia broni. Wkrótce zawieszenie broni łamie się, a walki trwają do nowego roku.
Zagrożenie ze strony Rosji – 2015 – 2019
Grupa mińska spotyka się ponownie na Białorusi w lutym 2015 roku, aby znaleźć bardziej udane porozumienie w sprawie zakończenia walk na wschodzie Ukrainy, czego efektem jest porozumienie Mińsk II. To porozumienie również nie przyczyniło się do zakończenia przemocy. Od 2014 roku do dziś zginęło ponad 14 000 osób, dziesiątki tysięcy zostało rannych, a ponad milion przesiedlonych.
Łącznie aneksja Krymu i wspierana przez Rosję przemoc na wschodzie pchnęły nastroje społeczne Ukrainy do Zachodu, wzmacniając zainteresowanie przystąpieniem do NATO i UE.
Podczas gdy walki w Donbasie trwają do 2017 roku, Rosja wielokrotnie atakuje Ukrainę w serii cyberataków, w tym w 2016 roku na sieć energetyczną Kijowa, który powoduje poważną przerwę w dostawie prądu. W 2017 r. atak na dużą skalę dotyka kluczowej ukraińskiej infrastruktury, w tym Narodowego Banku Ukrainy i krajowej sieci elektrycznej. (Cyberataki z Rosji trwają do dziś; ostatni poważny atak był wymierzony w strony rządowe w styczniu 2022 r.)
W kwietniu 2019 roku komik i aktor Wołodymyr Zełenski zostaje wybrany na prezydenta w wyniku osunięcia Poroszenki i status quo, który obejmuje stagnację gospodarczą i konflikt z Rosją. Podczas swojej kampanii Zełenski poprzysiągł zawrzeć pokój z Rosją i zakończyć wojnę w Donbasie. Jego wczesne wysiłki zmierzające do rozwiązania problemu przemocy są spowalniane przez prezydenta USA Donalda Trumpa, który na krótko blokuje amerykańską pomoc wojskową dla Ukrainy i sugeruje Zełenskiemu, aby zamiast tego współpracował z Putinem w celu rozwiązania kryzysu.
Eskalacja kryzysu – 2021
Kwiecień
Rosja wysyła na granicę z Ukrainą około 100 tys. żołnierzy, rzekomo na ćwiczenia wojskowe. Chociaż niewielu analityków uważa, że inwazja jest nieuchronna, Zełenskij wzywa przywódców NATO do ustalenia harmonogramu członkostwa Ukrainy. Jeszcze w tym samym miesiącu Rosja twierdzi, że wycofa wojska, ale dziesiątki tysięcy pozostają.
Sierpień
Zełenski przyjeżdża do Białego Domu na spotkanie z prezydentem Bidenem. Biden podkreśla, że USA są zaangażowane w „suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy w obliczu rosyjskiej agresji”, ale powtarza, że Ukraina nie spełniła jeszcze warunków niezbędnych do przystąpienia do NATO.
Listopad
Rosja odnawia swoją obecność wojsk w pobliżu granicy ukraińsko-rosyjskiej, alarmując przedstawicieli amerykańskiego wywiadu, którzy podróżują do Brukseli, aby poinformować sojuszników z NATO o sytuacji.
Dalsze ruchy ze strony Rosji – 2022
Styczeń
Przywódcy i dyplomaci z USA, Rosji i krajów europejskich spotykają się wielokrotnie, aby zapobiec kryzysowi. Na początku stycznia rosyjski wiceminister spraw zagranicznych Siergiej Riabkow powiedział amerykańskim urzędnikom, że Rosja nie planuje inwazji na Ukrainę.
23 stycznia Departament Stanu nakazuje rodzinom personelu ambasady opuścić Ukrainę. Następnego dnia NATO stawia siły w gotowości, w tym USA podkreśla gotowość do rozmieszczenia 8500 żołnierzy.
26 stycznia przedstawiciele USA i NATO przekazują swoje pisemne odpowiedzi na żądania Putina. W odpowiedziach urzędnicy twierdzą, że nie mogą zabronić Ukrainie przystąpienia do NATO, ale sygnalizują chęć negocjowania mniejszych kwestii, takich jak kontrola zbrojeń.
Luty
Wysiłki dyplomatyczne nabierają tempa w całej Europie. Prezydent Francji Emmanuel Macron i kanclerz Niemiec Olaf Scholz podróżują między Moskwą a Kijowem. Biden nakazuje przemieszczenie 1000 żołnierzy amerykańskich z Niemiec do Rumunii i rozmieszczenie dodatkowych 2000 żołnierzy amerykańskich w Polsce i Niemczech.
10 lutego Rosja i Białoruś rozpoczynają wspólne ćwiczenia wojskowe, w których wzdłuż północnej granicy Ukrainy stacjonuje około 30 000 rosyjskich żołnierzy. Biden ogłasza rozmieszczenie kolejnych 2000 żołnierzy z USA w Polsce. W połowie lutego w dwóch wschodnich regionach Doniecka i Ługańska dochodzi do eskalacji walk między wspieranymi przez Rosję separatystami a siłami ukraińskimi. Przywódcy separatystów wzywają do ewakuacji. „Naszym zdaniem to, co dzieje się dzisiaj w Donbasie, jest w rzeczywistości ludobójstwem” – mówi Putin 15 lutego – fałszywe twierdzenie, które według zachodnich urzędników Putin wykorzystuje do stworzenia pretekstu do inwazji. Rosja nadal buduje swoją obecność wojskową na granicy z Ukrainą. Szacunki wahają się od 150 000 do 190 000 żołnierzy. Urzędnicy amerykańscy, w tym Biden, zwiększają pilność swoich ostrzeżeń, mówiąc, że Rosja zdecydowała się na inwazję.
21 lutego Putin formalnie uznaje niepodległość Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej – w tym terytorium objętego roszczeniami separatystów, ale kontrolowanego przez ukraińskie siły zbrojne. Rozkazuje rosyjskim wojskom rozmieścić tam wojska pod przykrywką „misji pokojowej”. W odpowiedzi Biden ogłasza posunięcie „początkiem rosyjskiej inwazji”. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Unia Europejska wspólnie wprowadzają szeroki zestaw sankcji wymierzonych w rosyjskie banki i oligarchów.
Rozpoczyna się wojna
24 lutego 2022 siły rosyjskie rozpoczynają niszczycielski atak na terytorium Ukrainy — największą taką operację militarną w Europie od zakończenia II wojny światowej. Pociski spadają na ukraińskie miasta, a kolumny rosyjskich wojsk z sąsiedniej Białorusi i Krymu zajętego przez Rosjan zaczynają napływać na wieś. Siły ukraińskie próbują powstrzymać rosyjskie natarcie na kilku frontach.