Piątek 13 – dlaczego ten dzień uważany jest za pechowy?

Przesądy towarzyszą ludziom od bardzo dawna. Trudno określić ich pochodzenie i czas, w którym powstały. Z datą piątek 13 wiąże się wiele przesądów i ludowych pomysłów jak uniknąć nieszczęścia. Strach przed tą datą ma już nawet swoją własną nazwę – paraskewidekatriafobia.

Liczba 13 często pomijana jest w budynkach – nie ma pięter o numerze 13, w hotelach nie ma pokoi o numerze 13 a w Krakowie nie ma tramwaju z numerem 13. Ludzie często wyrywają z kalendarza kartkę z pechową liczbą.

Piątek 13 uznawany jest za pechowy dzień w krajach anglosaskich, francuskojęzycznych i niemieckojęzycznych oraz w Polsce, Estonii, Skandynawii, Słowacji, Czechach, Bułgarii, Belgii i na Filipinach. Natomiast we Włoszech pechowy jest piątek 17. Zaś w Grecji, Hiszpanii i Rumunii za pechowy uważa się wtorek 13.

Pochodzenie piątku 13

Przekonanie o feralności piątku 13 ma bardzo długą tradycję. Większość źródeł mówi, że przesąd ten wywodzi się ze starożytnej Babilonii i jej systemu liczbowego, w którym dwunastka oznaczała najwyższy porządek, a trzynastka odwrotnie – zaburzała harmonię i wprowadzała chaos. Z kolei w chrześcijaństwie liczbę 13 wiąże się z Judaszem, który był trzynastym uczestnikiem Ostatniej Wieczerzy. Piątek natomiast uznano za nieszczęśliwy, gdyż tego dnia Chrystus został ukrzyżowany.

Według tradycji hebrajskiej trzynastego dnia miesiąca niżan Hamam wezwał swoich pisarzy do wysłania listów do podwładnych książąt, by wszyscy Żydzi, którzy zamieszkują Persję, zostali zgładzeni. Żydowski odwet rozpoczął się 13 dnia miesiąca, a od tamtego czasu 13 utożsamiano z liczbą zwiastującą katastrofę, śmierć i ruinę.

Kolejne fakty historyczne mówią o Filipie II Macedońskim, który kazał dostawić swój posąg do dwunastu głównych bogów greckich. Po ustawieniu trzynastego posągu został zamordowany na weselu własnej córki. W tradycji skandynawskiej też istnieje wydarzenie mówiące o trzynastym zdrajcy.

W średniowieczu wierzono, że w 13 dzień miesiąca czarownice spotykały się na sabat. Spotykało się 12 czarownic a 13 był Szatan. Przy uprawianiu czarnej magii zawsze wzywano 13 demonów. W tradycji kabalistycznej, występuje bowiem 13 złych duchów, a okultyści zwą trzynastkę śmiercią.

Najpopularniejsza teoria pechowości piątku 13 nawiązuje do wydarzenia we Francji z początku XIV wieku. Francuski król Filip Piękny oskarżył Templariuszy o herezję, sodomię i bałwochwalstwo. Zarzut ten był bezpodstawny i kłamliwy. Król był mocno zadłużony u zakonników i chciał w łatwy sposób pozbyć się wierzycieli i dodatkowo wzbogacić się, przejmując ich majątek. Trzynastego października 1307 roku rozkazał swojemu kanclerzowi Wilhelmowi de Nogaret aresztować wszystkich członków zakonu Templariuszy, w spisek zamieszany był też papież Klemens V, który chciał pozbyć się wpływowego i bogatego zakonu. Templariusze zostali skazani na śmierć. Na stosie spłonęło 54 członków zakonu. Jak głosi legenda ostatni Wielki Mistrz Zakonu, Jacques de Molay, tuż przed śmiercią przeklął króla, jego kanclerza i papieża. Wszyscy zmarli w przeciągu roku. Dlatego we Francji w tym dniu nie należy podejmować żadnego ryzyka i należy szczególnie na siebie uważać.

Marynarze też są przesądni. Żaden statek, o ile ma możliwość, nie wyjdzie w morze trzynastego.

Co można, a czego nie należy robić 13 w piątek? 

Złowróżbnym znakiem jest, gdy w piątek 13-go wypada pełnia Księżyca, należy być w tym dniu szczególnie czujnym, gdyż podobno taki układ powoduje dziwne zmiany w zachowaniu ludzi, wzrost przestępczości, wypadki, choroby i jest gwarancją, że nic w tym dniu nam się nie uda.

Dawniej ludzie bardzo bali się pełni Księżyca, wierzono bowiem, że przy pełni księżyca ludzie dotknięci wilkołactwem zamieniają się w bestie. Największą moc miały wówczas upiory i wszystko, co znajdowało się pod opieką Szatana.

W dzisiejszych czasach może obawy są inne ale nadal wierzymy, że piątek 13 to dzień, w którym magia działa silniej. Staramy się unikać rzeczy, które zwykle przynoszą pecha, gdyż w tym dniu ich działanie jest magicznie wzmocnione. Nie jest to dobry dzień na rozpoczynanie nowych spraw, nie należy zakładać w tym czasie firmy, kupować domu czy samochodu. Podobno pecha wzmacniają też kichanie i kąpiel. W tym dniu powinno się też nosić to samo ubranie, co dzień wcześniej – ma to zatrzymać przy nas pozytywną wibrację liczby dwanaście. Nie należy przechodzić pod drabiną, starać się, aby czarne koty nie przebiegały nam drogi z prawej strony na lewą. Dużego pecha przynosi też stłuczenie w tym dniu lustra.

Jak można ochronić się przed pechem?

Przed pechem w tym dniu starano się chronić różnymi sposobami. Dzięki magii, ziołom, czarom i gusłom starano się odsunąć zło. Tworzono talizmany i amulety, które miały chronić przed kłopotami, a także odczyniano uroki. Przy pełni znachorki i szamani zbierali lecznicze zioła, gdyż wtedy ich moc była najsilniejsza.

Pierwotne obyczaje przejęte zostały potem przejęte przez rytuał chrześcijański – noszenie na szyli poświęconego medalika to nic innego, jak echa pradawnych zwyczajów, chroniących od zła.

Większość osób traktuje przesądy związane z piątkiem trzynastego z przymrużeniem oka, jednak są i tacy, którzy unikają tego dnia wychodzenia do pracy lub prowadzenia samochodu, obawiając się, że może stać się coś złego. Według Centrum Zarządzania Stresem i Instytut Fobii w Karolinie Północnej w każdy piątek trzynastego amerykańska gospodarka traci od 700 do 800 mln dolarów, ponieważ ludzie nie podróżują, nie kupują wartościowych przedmiotów czy nie prowadzą tego dnia interesów.

Kilka znanych wypadków i katastrof które wydarzyły się piątek trzynastego

• Katastrofa statku wycieczkowego Costa Concordia, w której zginęły 32 osoby 
• Pałac Buckingham został zbombardowany 13 września 1940 r. podczas II wojny światowej. 
• W 1972 r. lot 571 urugwajskich sił powietrznych rozbił się o lodowiec w Andach